Jaka jest najrzadsza grupa krwi?

Najrzadszą grupą krwi jest AB. Występuje ona jedynie u 8% populacji. Co więcej, jeżeli weźmiemy pod uwagę czynnik Rh, to grupa AB Rh- występuje jedynie u 1% ludzi. Osoby z grupą krwi AB (niezależnie od Rh) mają ogromne szczęście, ponieważ są tzw. uniwersalnymi biorcami. W związku z tym, jeżeli tylko zajdzie taka potrzeba, może być im przetaczana krew od osób z każdą inną grupą krwi (również niezależnie od Rh). Układem AB0 nazywa się wszystkie grupy krwi, czyli A, B, AB oraz 0.

Czym jest grupa krwi i czynnik Rh?

Grupa krwi to indywidualny zestaw antygenów, które występują przede wszystkim na powierzchni erytrocytów (krwinek czerwonych), ale również przy innych komórkach krwi. Antygeny są z kolei związkami chemicznymi, wywołującymi swoistą odpowiedź immunologiczną organizmu. Dzieje się tak poprzez przyłączanie się ich do przeciwciał, czyli białek wytwarzanych przez limfocyty (jedne z komórek odpornościowych organizmu).

Grupa krwi przez całe życie jest taka sama. Wyjątek występuje jedynie u pacjentów, którym przeszczepiono szpik kostny, oraz u chorych na nowotwory krwi z towarzyszącym zaburzeniem w zakresie tworzenia antygenów na krwinkach. Są to przypadki bardzo rzadkie.

Warto wspomnieć, że oprócz grupy krwi z układu AB0 jest jeszcze czynnik Rh. Rh to substancja występująca w ściankach krwinek u 85% populacji. Obecność tego czynnika określamy jako Rh+, jeżeli on występuje, oraz Rh-, jeżeli badanie grupy krwi go nie wykrywa.

Najrzadsza grupa krwi – statystyki

Jak zostało już wspomniane, najrzadszą grupą krwi z układu AB0 jest AB. Jednak jeszcze rzadsza jest grupa AB bez czynnika Rh, czyli AB Rh-. Według oficjalnych statystyk tę grupę ma jedynie 1% populacji.

Ogólnie rzecz biorąc, grupy krwi z Rh- są rzadsze od tych z Rh+. Zaraz za AB Rh- najrzadsza jest B Rh-, a po niej A Rh- oraz 0 Rh-. Jeżeli chodzi o grupy z dodatnim czynnikiem Rh, kolejność jest prawie identyczna – najrzadsza jest grupa AB Rh+, w dalszej kolejności są grupy: B Rh+, 0 Rh+ oraz A Rh+ (czyli grupa występująca najczęściej).

Dlaczego warto znać swoją grupę krwi?

Wiedza na temat swojej grupy krwi oraz czynnika Rh jest bardzo ważna, ponieważ przetoczenie krwi z inną grupą z układu AB0 lub wartością czynnika Rh może doprowadzić do reakcji obronnej organizmu. Mowa tutaj przede wszystkim o aglutynacji, czyli sklejeniu się krwinek. Konsekwencje takiej pomyłki mogą prowadzić do bardzo groźnych powikłań, w tym nawet do śmierci pacjenta, któremu przetoczono niewłaściwą krew.

Innym przykładem powikłań wywołanych przez nieznajomość grupy krwi jest konflikt serologiczny. Dochodzi do niego w momencie, kiedy matka dziecka ma grupę krwi z czynnikiem Rh-, a płód odziedziczył po ojcu grupę krwi z czynnikiem Rh+. W wyniku konfliktu w organizmie matki występuje odpowiedź immunologiczna, która skierowana jest w kierunku komórek krwi płodu.

Nie oznacza to oczywiście, że małżeństwa, w których występuje wskazana różnica Rh, nie doczekają się zdrowego potomstwa. Obecnie dzięki znajomości grupy krwi rodziców podaje się kobiecie ciężarnej immunoglobuliny anty-D. Substancja ta, zastosowana między 28. a 30. tygodniem ciąży, zapobiega immunizacji, do której może dojść w III trymestrze.

Kto komu może przekazać krew?

Zasady przetaczania krwi są ścisłe i nie ma żadnej możliwości ich naginania. Prezentują się one następująco:

pacjent z grupą krwi 0 Rh+ może otrzymać grupę krwi 0 Rh+ i 0 Rh-, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z grupą AB Rh+, A Rh+ i B Rh+
pacjent z grupą krwi B Rh+ może otrzymać grupę krwi 0 Rh-, 0 Rh+, B Rh-, B Rh+, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z grupą B Rh+ i AB Rh+
pacjent z grupą krwi A Rh+ może otrzymać grupę krwi 0 Rh-, 0 Rh+, A Rh-, A Rh+, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z grupą AB Rh+ i A Rh+
pacjent z grupą krwi AB Rh+ może otrzymać każdą grupę krwi, z kolei jego krew może być przetoczona tylko osobom z grupą AB Rh+
pacjent z grupą krwi 0 Rh- może otrzymać tylko grupę krwi 0 Rh-, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z każdą grupą krwi
pacjent z grupą krwi B Rh- może otrzymać grupę krwi 0 Rh- i B Rh-, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z grupą AB Rh+, AB Rh-, B Rh+ i B Rh-
pacjent z grupą krwi A Rh- może otrzymać grupę krwi 0 Rh- i A Rh-, z kolei jego krew może być przetoczona osobom z grupą AB Rh+, AB Rh-, A Rh+ i A Rh-
pacjent z grupą krwi AB Rh- może otrzymać grupę krwi 0 Rh-, B Rh-, A Rh- i AB Rh-, z kolei jego może być przetoczona osobom z grupą AB Rh+ i AB Rh-.

Co zrobić, by oddać krew?

Jeżeli chcesz oddać krew i być może uratować komuś życie, zgłoś się do centrum krwiodawstwa w najbliższym mieście. Pamiętaj jednak o kilku zasadach, których dla własnego bezpieczeństwa lepiej jest przestrzegać.

Do centrum należy zgłosić się wyspanym. Dodatkowo w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi należy wypić około 2 l płynów (nie wliczając w to kawy), spożywać lekkie posiłki oraz nie palić papierosów. Oddawać krwi nie mogą osoby przeziębione i przyjmujące niektóre leki. Z oczywistych względów wykluczone jest także spożywanie wcześniej alkoholu.

Po pobraniu krwi dokładne zalecenia przekaże Ci lekarz lub personel medyczny obecny w placówce. Warto jednak wcześniej wiedzieć, że w miejscu oddania krwi pozostaniesz przynajmniej przez pół godziny od pobrania. W tym dniu nie wolno Ci będzie wykonywać żadnych intensywnych ćwiczeń.

Autor: Klaudia Gaicka

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

M. Czerwiński, Grupy krwi – minusy i plusy. Czy antygeny grupowe krwi chronią nas przed chorobami zakaźnymi?, 2015, online: https://phmd.pl/api/files/view/116339.pdf [dostęp: 21.05.2022].
M. Rutkowska, Grupy krwi i układy grupowe, 2019, online: https://www.gov.pl/web/nck/grupy-krwi [dostęp: 21.05.2022].
R. Pogłód i in., Charakterystyka podstawowych wskaźników dotyczących krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Europie – aktualne wyzwania i działania, 2015, online: https://journals.viamedica.pl/journal_of_transfusion_medicine/article/view/42499/28922 [dostęp: 21.05.2022].