Biegunka u niemowlaka – przyczyny, leczenie – Badania Krwi
9 grudnia 2024

Biegunka u niemowlaka – znacznie bardziej niebezpieczna niż u dorosłych

Artykuł napisany przez: Redakcja
biegunka u niemowlaka

O biegunce u niemowlaka mowa jest dopiero wtedy, gdy dziecko oddaje więcej niż trzy luźne lub wodniste stolce w ciągu doby. U niemowląt karmionych piersią normę stanowi większa liczba wypróżnień, co sprawia, że rozpoznanie biegunki może być utrudnione. Tymczasem w tym patologicznym stanie nietrudno o odwodnienie. Przyjrzyj się bliżej temu objawowi i przyczynom, które go wywołują.

Jakie są rodzaje biegunek u niemowlaka?

Biegunki u niemowląt można podzielić na dwa główne rodzaje: biegunkę ostrą oraz przewlekłą. Oba typy różnią się długością trwania oraz potencjalnymi przyczynami i konsekwencjami zdrowotnymi.

Ostra biegunka u niemowląt

Ostra biegunka u niemowląt trwa krócej niż dwa tygodnie, ale ma intensywniejszy przebieg. Charakteryzuje się częstym oddawaniem luźnych lub wodnistych stolców, które mogą być bardzo obfite. Szybkość, z jaką rozwija się ten stan, może prowadzić do odwodnienia, co jest szczególnie niebezpieczne u najmłodszych dzieci ze względu na ich niewielką małą masę ciała i delikatny organizm. W takim przypadku niemowlęta wymagają interwencji medycznej (w tym nierzadko hospitalizacji), ponieważ odwodnienie może doprowadzić nawet w ciągu kilku godzin do poważnych konsekwencji, takich jak zaburzenia elektrolitowe. 

Ostra biegunka jest najczęściej wywoływana przez infekcje wirusowe (m.in. rotawirusy, adenowirusy czy norowirusy) lub infekcje bakteryjne (np. Salmonella, Campylobacter), a także niektóre pasożyty (np. Giardia lamblia). Temu rodzajowi biegunki często towarzyszą inne objawy, takie jak gorączka, wymioty i osłabienie.

Przewlekła biegunka u niemowląt

Przewlekła biegunka utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie i może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. W tym przypadku stolce są luźne, mogą pojawiać się z większą częstotliwością niż zazwyczaj, ale objawy bywają mniej gwałtowne niż w odmianie ostrej. Przyczyny przewlekłej biegunki są bardziej zróżnicowane i mogą obejmować:

  • nietolerancje pokarmowe (m.in. nietolerancja laktozy lub fruktozy);
  • alergie pokarmowe (m.in. alergia na białka mleka krowiego);
  • choroby zapalne jelit (m.in. celiakia);
  • zespoły złego wchłaniania;
  • infekcje pasożytnicze.

Długotrwała biegunka u niemowląt wymaga szczegółowej diagnostyki, gdyż może mieć wpływ na rozwój dziecka, prowadzić do niedożywienia oraz niedoborów witamin i minerałów, co negatywnie wpływa na wzrost i ogólną kondycję organizmu.

Objawy biegunki u niemowlaka

Rozpoznanie biegunki u niemowlaka może być trudne, ponieważ rytm wypróżnień różni się w zależności od wieku dziecka, sposobu karmienia (piersią czy mlekiem modyfikowanym) oraz indywidualnych cech malucha. Niemowlęta karmione piersią mają zazwyczaj bardziej miękkie, czasami nawet płynne stolce, co może utrudniać odróżnienie ich od biegunki. 

Pewnymi cechami charakterystycznymi, które sugerują, że dziecko może mieć biegunkę, są: zwiększona częstotliwość wypróżnień i zmieniona konsystencja stolców (wodnista). Ponadto, podczas biegunki stolce mogą mieć intensywniejszy, bardziej nieprzyjemny zapach niż zwykle.

Często biegunce towarzyszą dodatkowe objawy, które pomagają w rozpoznaniu problemu:

  • wymioty – u niemowląt, szczególnie przy ostrych infekcjach wirusowych, biegunka często współwystępuje z wymiotami, co zwiększa ryzyko szybszego odwodnienia;
  • gorączka – podwyższona temperatura ciała (powyżej 38°C) może świadczyć o infekcji wirusowej lub bakteryjnej, która jest częstą przyczyną biegunki u małych dzieci;
  • rozdrażnienie i niepokój dziecka – niemowlę z biegunką często staje się niespokojne i płaczliwe, ponieważ tej dolegliwości mogą towarzyszyć bóle brzucha, wzdęcia czy kolki;
  • odwodnienie – sucha skóra i usta, zapadnięte ciemiączko, brak łez podczas płaczu, zmniejszenie ilości oddawanego moczu (sucha pieluszka przez dłuższy czas), a także apatia i senność.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć biegunce, to osłabienie, brak apetytu oraz wzdęcia i gazy. Rodzice powinni uważnie obserwować zmiany w zachowaniu dziecka oraz stan jego stolca, aby jak najszybciej zareagować w przypadku podejrzenia biegunki. Warto też pamiętać, że wystąpienia tej nieprawidłowości może być związane z reakcjami na nowe pokarmy w diecie (np. w okresie rozszerzania diety niemowlęcia).

Przyczyny biegunki u niemowlaka

Biegunka u niemowlaka może być spowodowana różnorodnymi czynnikami. Do najczęstszych przyczyn należą infekcje wirusowe (np. zakażenia rotawirusami). Są bardzo zaraźliwe i mogą szybko rozprzestrzeniać się wśród dzieci.

Biegunkę może również spowodować zakażenie bakteryjne (np. Salmonella, E. coli). Zatrucia pokarmowe spowodowane spożyciem zakażonej żywności są częstą przyczyną biegunki u niemowląt.

Warto też wspomnieć o reakcjach nadwrażliwości – alergiach i nietolerancjach pokarmowych, które mogą prowadzić do przewlekłej biegunki. W takich przypadkach konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia odpowiedniej diety. Tego typu sytuacje pojawiają się na etapie rozszerzania diety, dlatego powinno się bacznie obserwować reakcje dziecka na nowe składniki codziennego menu.

Warto wykonać badania diagnostyczne, które pomogą ustalić podłoże biegunki. Wystarczy próbka krwi, aby ocenić, czy wodniste stolce to wynik alergii, nietolerancji, czy może bakteryjnej albo wirusowej infekcji.

Jak leczyć biegunkę u niemowlaka?

Leczenie biegunki u niemowlaka, podobnie jak terapia tej przypadłości u dorosłych, zależy od przyczyn oraz nasilenia objawów. Jednak bez względu na źródło dolegliwości zawsze ważne jest nawodnienie. Dzieci powinny pić odpowiednie płyny, np. doustne płyny nawadniające, wodę niskozmineralizowaną, mleko.

Warto też podawać dziecku rozpuszczony w wodzie lek zawierający diosmektyt. To naturalny glinokrzemian (rodzaj gliny), który ma właściwości adsorbujące. Pomaga łagodzić dolegliwości towarzyszące biegunce.

Ważne jest też podawanie probiotyków. Wspomagają one odbudowę flory bakteryjnej w jelitach. Preparaty zawierające szczepy Lactobacillus są skuteczne w łagodzeniu objawów biegunki.

Kiedy udać się do lekarza?

Nie każda biegunka wymaga wizyty u pediatry. W wielu przypadkach zapewnienie właściwego nawodnienie i podawanie preparatów z diosmektytem okazuje się wystarczające. Jednak są sytuacje, w których należy natychmiast skonsultować się z lekarzem:

  • biegunka trwa dłużej niż 2 tygodnie;
  • obecność krwi w stolcu;
  • wymioty trwające dłużej niż dobę;
  • objawy odwodnienia.

Jak zapobiegać biegunce u niemowlaka?

Aby zredukować ryzyko wystąpienia biegunki spowodowanej zakażeniem wirusami czy bakteriami, ważne jest regularne mycie rąk przed kontaktem z dzieckiem i produktami do przygotowania jego posiłków. Podobnie należy dbać o higienę butelek i smoczków. Po każdym posiłku trzeba je wymyć i wyparzyć.

Nie należy podawać dziecku nieprzegotowanej wody z kranu. Odpowiednia będzie natomiast woda źródlana (ale nie mineralna ze względu na zbyt wysokie stężenie minerałów, które mogą obciążyć nerki malucha!).

Warto też pamiętać o szczepieniu przeciwko rotawirusom, które można podać maluchom do 6. miesiąca życia.

Bibliografia

  1. M. Czerwionka-Szaflarska, A. Sielużycka i in., Wczesna realimentacja dietetycznym środkiem spożywczym Humana HN+ u niemowląt i dzieci do 2. r. ż. z ostrą biegunką, „Pediatria Polska” 2011, vol. 86, nr 1, s. 32–40.
  2. S. Stadnicka, M. Brodowicz-Król i in., Analiza przyczyn biegunki ostrej u niemowląt jako wyznacznik profilaktyki pierwotnej i wtórnej, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, vol. 6, nr 7, s. 91–102.
  3. J. Gąsiorowska, M. Czerwionka-Szaflarska, Bezpieczeństwo stosowania probiotyków u noworodków, niemowląt, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, „Pediatria Polska” 2010, vol. 85, nr 6, s. 624–628.
Oceń artykuł

O Autorze