Granulocyty to białe krwinki, które pełnią przede wszystkim funkcje obronne. Ich głównym zadaniem jest atakowanie i niszczenie patogenów (np. bakterii), które dostały się do organizmu. Wyróżnia się 3 rodzaje tych komórek: neutrofile, bazofile i eozynofile. Ich poziom, który można zobaczyć w wynikach podstawowej morfologii krwi, może wskazywać m.in. na infekcje oraz stany zapalne.
Granulocyty – co to takiego?
Granulocyty to komórki układu odpornościowego. Są jednym z rodzajów leukocytów, czyli białych krwinek. Gdyby przyjrzeć się im pod mikroskopem, można by było zobaczyć jądro komórkowe podzielone na segmenty oraz ziarnistości w cytoplazmie. Powstają one – podobnie jak inne leukocyty – w szpiku kostnym i stanowią ok. 60% wszystkich białych krwinek. Ich cykl życiowy nie jest długi, więc muszą być produkowane na bieżąco w dużej liczbie, aby mogły stanowić odpowiednie wsparcie dla układu immunologicznego.
Granulocyty – rola
Ich rola w organizmie to przede wszystkim wsparcie układu odpornościowego i obrona przed patogenami (np. bakteriamii). Granulocyty krążą w krwiobiegu i przez cały czas są gotowe do walki z antygenami, które dostają się do organizmu. W zwalczaniu ciał obcych pomagają im granulki zawierające enzymy, czyli wspomniane już ziarnistości w cytoplazmie. Gdy na drodze granulocytów pojawi się ciało obce, ich reakcja jest natychmiastowa – przylegają do patogenu i rozpuszczają jego struktury, zaczynając od błony komórkowej. Intruz zostaje porażony i zaatakowany rozkładającymi enzymami, w które wyposażony jest każdy granulocyt. W efekcie ciało obce zaczyna się degradować, a leukocyty kontynuują atak, aż do całkowitego wyeliminowania intruza z organizmu.
Granulocyty – rodzaje
Wśród granulocytów można wyodrębnić 3 rodzaje komórek: neutrofile, bazofile i eozynofile. Kryterium podziału polega na określeniu ich zdolności do pochłaniania barwników kwasowych lub zasadowych. Wspomniane typy różnią się od siebie pod względem budowy i funkcji.
Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile)
To największa grupa granulocytów. Stanowią one ok. 60% leukocytów we krwi obwodowej dorosłego człowieka. Ich cechą charakterystyczną jest niezwykła szybkość działania w przypadku wniknięcia patogenu do organizmu. Ciała obce eliminowane są na drodze tzw. fagocytozy. Kontakt neutrofili z drobnoustrojami skutkuje nie tylko usunięciem intruza, lecz także obumarciem samych granulocytów obojętnochłonnych. Widoczny symptom tego procesu na dużą skalę, to powstanie gęstego, żółtawego płynu (ropy). Dlatego tak ważne jest, aby były one wytwarzane na bieżąco w dużej liczbie. Zwiększona produkcja tych komórek świadczy najczęściej o stanie zapalnym, ale może także wskazywać na obecność nowotworu.
Granulocyty zasadochłonne (bazofile)
Zawartość bazofili we krwi jest stosunkowo niewielka – to zazwyczaj mniej niż 1% wszystkich białych krwinek. Podobnie jak neutrofile mają ziarnistą budowę i zwalczają patogeny w ramach procesu fagocytozy. Nie są jednak tak aktywnie fagocytujące, jak granulocyty obojętnochłonne. Duża zawartość tego rodzaju krwinek może wskazywać na choroby wywołane przez alergię.
Granulocyty kwasochłonne (eozynofile)
1–5% leukocytów u dorosłego człowieka to eozynofile – jest ich znacznie mniej niż neutrofili i nieco więcej niż bazofili. Ich główne zadanie to wyeliminowanie obcych białek, np. w postaci alergenów. Dzieje się to dzięki zdolności tego rodzaju krwinek do fagocytozy, która dotyczy wszystkich granulocytów. To właśnie granulocyty kwasochłonne są m.in. odpowiedzialne za reakcję układu odpornościowego na substancje uczulające. Eozynofile niszczą także jaja oraz larwy pasożytów, które osiedliły się w organizmie człowieka. Nic więc dziwnego, że ich zwiększone stężenie może świadczyć o obecności pasożytów.
Granulocyty – jak je zbadać?
Stężenie granulocytów we krwi można sprawdzić w bardzo prosty sposób – wystarczy zrobić podstawową morfologię krwi, w ramach której wyszczególnione są wszystkie elementy krwi. Na pobranie próbki z żyły ramiennej można zgłosić się w rejonowej przychodni – wtedy trzeba mieć skierowanie od lekarza rodzinnego – lub w laboratorium prywatnym. Podwyższony poziom leukocytów może mieć różne przyczyny, dlatego interpretacja wyników badań to zadanie lekarza.
Granulocyty – normy
Zawartość granulocytów określana jest procentowo lub jako liczba cząsteczek na mikrolitr (µl). Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) powinny stanowić 60–70% leukocytów, a ich norma wynosi 1800–8000 cząsteczek/µl. Norma granulocytów zasadochłonnych (bazofili) wynosi 0–1% wszystkich białych krwinek lub 0–300 cząsteczek/µl. Z kolei granulocyty kwasochłonne powinny stanowić 2–4% leukocytów we krwi obwodowej lub 50–400 cząsteczek/µl.
Spadek lub wzrost granulocytów – o czym świadczą?
Zwiększony poziom granulocytów we krwi świadczy zazwyczaj o stanie zapalnym w organizmie. Ich liczba rośnie także w przypadku chorób i stanów, takich jak:
- astma oskrzelowa,
- infekcje,
- choroby hematologiczne,
- zawał serca,
- alergia,
- obecność pasożytów w organizmie,
- stan po urazach.
Podwyższony poziom granulocytów może też wskazywać na choroby nowotworowe, jednak same badania krwi nie wystarczą, aby postawić taką diagnozę. Z kolei spadek poziomu granulocytów może wskazywać na choroby układu krwiotwórczego, zakażenia, przyjmowanie niektórych leków, czy przebytą radioterapię.
Autor: Marta Drzazga
Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela
Bibliografia
- M. Matysiak, Choroby krwi, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2010.
- G. Basak i in., Hematologia. Kompendium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.
Rotawirusy – objawy, przebieg zakażenia, zapobieganie Poprzedni wpis 