Możesz stosować naturalne probiotyki przy antybiotyku w celu przywrócenia równowagi flory bakteryjnej lub w ramach profilaktyki wielu chorób. Ich bogatym źródłem są produkty poddane fermentacji, jak jogurty, ale też różne kiszonki warzywne i zbożowe. Sprawdź, gdzie można znaleźć naturalny probiotyk!
Czym są naturalne probiotyki?
To żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach, wywierają korzystne skutki zdrowotne. Stanowią one złożoną społeczność mikroorganizmów, w skład których wchodzą szczepy bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus spp., Streptococcus spp.) i drożdży (Sacharo nuces spp.) oraz kultury pleśni (Aspergillus spp.). Ich zadaniem jest przede wszystkim przywrócenie równowagi flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, co ostatecznie przyczynia się do uzyskania nie tylko miejscowych dobroczynnych efektów, ale też ogólnoustrojowych.
Jak działają naturalne probiotyki?
Mechanizm działania naturalnych probiotyków polega m.in. na modyfikacji sposobów wiązania składników odżywczych w jelitach. W konsekwencji dochodzi do utworzenia specyficznych metabolitów zmieniających mikrobie organizmu. Co więcej, naturalne probiotyki modulują system odpornościowy. Odpowiedzi immunologiczne stają się szybsze i bardziej precyzyjne, sprawiając, że organizm lepiej broni się przed zagrażającymi mu drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Poza zdolnościami hamowania wzrostu patogenów dobre naturalne probiotyki wzmacniają integralność bariery chroniącej organizm w jelitach. Mało tego, za sprawą zdolności adhezji (przylegania) do błony śluzowej naturalne probiotyki w jelitach tworzą przestrzenny płaszcz ochronny, pokrywając potencjalne miejsce wiązania patogenu. To sprawia, że patogen nie ma możliwości dołączenia się do wybranego miejsca w jelicie i rozpoczęcia postępu swojej kolonizacji czy infekcji organizmu.
Probiotyki przyczyniają się do regeneracji błony jelit, usprawniają ich perystaltykę, regulują poziom pH żołądka, ułatwiają rozkład laktozy i zmniejszają ryzyko powstania cukrzycy typu 2. Dlatego tak ważne są naturalne probiotyki przy antybiotyku, ale także na co dzień. Naturalne probiotyki możesz stosować w leczeniu i profilaktyce wielu dolegliwości, np. biegunki (ostrej, polekowej, podróżnych, związanej z AIDS), encefalopatii wątrobowej, zespołu jelita drażliwego (IBS) i zaparć, ale też reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) czy próchnicy zębów.
Naturalne probiotyki w jedzeniu
Jednym z bogatych źródeł bakterii probiotycznych są produkty mleczne na bazie kwasu mlekowego. Dobre naturalne probiotyki znajdziesz m.in. w zsiadłym mleku, maślankach, jogurtach i kefirach. Stanowią one grupę skoagulowanych produktów mlecznych w procesie fermentacji przeprowadzonej z dodatkiem odpowiednich szczepów bakterii, drożdży lub pleśni, nierzadko w połączeniu z innymi związkami organicznymi, np. kwasem octowym. Cechą charakterystyczną każdego z nich jest lekko gazowany, kwaskowy smak, czasem nawet z nutą alkoholu.
Ze względu na specyficzne walory naturalne probiotyki nie są najczęściej atrakcyjne dla dzieci, ale mimo to warto podawać je maluchom. Jeśli chcesz, możesz urozmaicić naturalne probiotyki w postaci jogurtów czy kefirów o świeże owoce, dżem, miód, granolę czy inne dodatki lub po prostu wybrać z półki sklepowej wariant smakowy. Ale jednocześnie uważaj! Zawsze zwracaj uwagę na typ i proporcje probiotyków! Aby wybrany towar był uznany za probiotyczny, musi zawierać co najmniej 106 aktywnych komórek bakteryjnych na 1 mililitr produktu [1]. Niech nie zwiodą Cię etykiety z nazwami „bio” czy „acti”, bo choć wskazują na mikrobiologiczne pochodzenie produktu, może to być chwyt marketingowy lub odniesienie do zawartości w składzie innych naturalnych składników niebędących probiotykami.
Za dobre naturalne probiotyki uznawane są też mleko acidofilne i bifidusowe (zakwaszane odpowiednimi szczepami bakterii) oraz liofilizowane mleko modyfikowane dla niemowląt.
Domowe probiotyki
Naturalne probiotyki znajdziesz w różnego rodzaju kiszonkach warzywnych i owocowych oraz w zakwasach (zarówno tych do picia, jak i zawartych w produktach stałych, np. w pieczywie i niektórych serach). Powszechnie przetwarza się w ten sposób kapustę, ogórki i buraki, ale można też na przykład cytrusy. Kiszonki stanowią ciekawy dodatek do kanapek i zimnych przekąsek czy obiadów, ale też można z nich przygotowywać całe posiłki, np. koreańskie kimchi. Co więcej, pozostały po spożyciu kiszonek sok w naczyniu można wypić (2–3 łyżki dziennie) lub na jego bazie stworzyć danie, np. zupę.
Probiotyk naturalny do picia
Oprócz soku z kiszonek i zakwasu (w tym chlebowego, powstałego w wyniku połączenia kwasu mlekowego i drożdży, mających m.in. właściwości oczyszczające i wspomagające odchudzanie) za naturalne probiotyki są uznawane specjalnie przygotowywane napoje. Jednym z nich jest tzw. rejuvelac. To rodzaj wody zbożowej, przygotowywanej ze sfermentowanych kiełków zbóż. Najczęściej pozyskuje się go z pszenicy, żyta i jęczmienia, ale można też z innych zbóż.
Domowym probiotykiem jest kombucza, zwana też kombuchą, grzybem herbacianym lub japońskim, a z angielskiego także SCOBY (symbiotic culture of bacteria and yeasts). Wytwarzana jest w procesie fermentacji odpowiednio słodzonej herbaty czarnej lub zielonej, do której dodaje się szczep probiotyków. Również niektóre gatunki wina i piwa mają naturalne probiotyki.
Inne naturalne probiotyki
Na uwagę zasługują produkty sojowe. Probiotyki zawarte są m.in. w tofu, mleku i sosie sojowym. Cennym ich źródłem jest też tzw. tempeh, indonezyjski przysmak sporządzony ze sfermentowanych nasion soi i warzyw strączkowych. Dobre probiotyki zawierają niektóre produkty mięsne, np. wędliny niepoddane ogrzewaniu, oraz roślinne niepoddane fermentacji, w tym: banany, por, szparagi i cebula.
Autor: Agata Oleszkiewicz
Bibliografia
- K. Mojka, Probiotyki, prebiotyki, synbiotyki – charakterystyka i funkcje, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, nr 95.
- M. Trząskowska, Probiotyki w produktach pochodzenia roślinnego, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2013, nr 4.
