6. tydzień ciąży – rozwój dziecka i zmiany w organizmie kobiety

W 6. tygodniu ciąży dają o sobie znać częste wymioty i nudności. Przyszła mama czuje się osłabiona, zmęczona i senna. To również okres, w którym możemy usłyszeć bicie serca dziecka. W 6. tygodniu zarodek mierzy około 2 mm długości. Jakie zmiany zachodzą w organizmie przyszłej mamy? Jakie badania należy wykonać w 6. tygodniu ciąży?

Rozwój dziecka w 6. tygodniu ciąży

Na początku 6. tygodnia ciąży zarodek ma od 2 do 3 mm i budową przypomina kijankę. Główka stanowi większą część ciała. Pozostała część przypomina ogon, który z czasem przekształci się w kręgosłup, a jego pozostałością będzie kość ogonowa. Chociaż na badaniu USG widoczny jest jedynie mały pęcherzyk, to ma on wyodrębnione nóżki i rączki, które z tułowiem połączone są błoną. Powstają również zawiązki palców. Powoli zaczynają się tworzyć wypukłości, z których w kolejnych tygodniach wykształcą się oczy, nos i uszy. W części twarzy formują się podniebienie i przewód nosowy. W zawiązku oka rozwija się barwnik. Dochodzi do formowania się nerek, wątroby i płuc, które jeszcze na tym etapie przypominają niewielkie cewki. Zaczyna się również formować układ wydalniczy i pokarmowy z jelitem. Powstaje także układ krążenia z sercem w kształcie rurki. W 6. tygodniu ciąży możliwe jest usłyszenie serca dziecka, które wykonuje nawet 140 uderzeń na minutę. Zamyka się cewa ośrodkowego układu nerwowego, która będzie podstawą do wykształcenia kręgosłupa i mózgu. Płód nie przebywa jeszcze w łożysku, które pozostaje na etapie rozwoju. Jego funkcję pełni pęcherzyk żółtkowy. 

Zmiany w organizmie mamy

W 6. tygodniu wiele kobiet dopiero dowiaduje się o ciąży. Zarodek jest zbyt mały, by można było dostrzec uwypuklenie brzucha. W pierwszym trymestrze przyszła mama może doświadczyć również plamienia. Nie musi ono oznaczać czegoś złego, jednak warto zgłosić się do ginekologa w celu potwierdzenia ciąży wewnątrzmacicznej. Szósty tydzień ciąży to czas, w którym dochodzi do wzrostu stężenia progesteronu. Jego nadmiar przyczynia się m.in. do zaparć i porannych dolegliwości. Odczuwanie symptomów jest jednak indywidualne, gdyż każda kobieta inaczej reaguje na wzrost stężenia hormonów. U niektórych kobiet nadmierne wymioty powodują spadek wagi. Wynika to również z rozregulowania gospodarki wodnej. Utrata tkanki tłuszczowej i wody może prowadzić do ubytku nawet 3 kg. W 6. tygodniu ciąży kobieta staje się bardziej wyczulona na zapachy. Odczuwa również nadmierne zmęczenie i senność. Niektóre kobiety doświadczają zmian nastrojów i drażliwości. Zwiększony przepływ krwi w piersiach, które przygotowują się do karmienia, powoduje ich tkliwość i bolesność. W tym okresie dochodzi również do rozrostu macicy, co może powodować bóle podbrzusza. W 6. tygodniu ciąży przyszła mama zaczyna odczuwać częstszą potrzebę oddawania moczu.

Badania w 6. tygodniu ciąży 

W 6. tygodniu ciąży należy wykonać badania pozwalające na ocenę budowy dziecka, przebieg ciąży i ewentualne wykrycie wad wrodzonych. Jeśli przyszła mama nie ma jeszcze wybranego lekarza, 6. tydzień ciąży jest najlepszym momentem do wyboru ginekologa.

Należy pamiętać o podstawowym pakiecie badań. 

• Morfologia – badanie pozwala m.in. na ocenę ogólnego stanu zdrowia przyszłej mamy i zdolności jej organizmu do rozwoju ciąży. Badanie to umożliwia również szybkie wykrycie wszelkich nieprawidłowości, które mogą zagrażać dziecku. 
• Glukoza – badanie jest niezbędne w profilaktyce cukrzycy ciążowej. 
• Elektrolity – określenie poziomu umożliwia ocenę pracy nerek przyszłej mamy. 
• Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) – pozwalają ocenić pracę narządu. Warto wiedzieć, że wszelkie nieprawidłowości w pracy wątroby matki poważnie zagrażają zdrowiu i rozwojowi dziecka. Próby wątrobowe badane są również w profilaktyce cholestazy ciążowej oraz ciążowego stłuszczenia wątroby. 
• Magnez, wapń – pozwalają na ocenę stanu układu kostnego matki i przewodnictwa nerwowo-mięśniowego.
• Kwas foliowy – ocena stężenia i rezerwy jest kluczowa dla rozwoju układu nerwowego dziecka.
• Hormony tarczycy – określenie poziomu TSH pozwala na ocenę pracy tarczycy i ewentualne wczesne wykrycie niedoczynności. Kobiety mające problemy z tarczycą (również po przebytym w przeszłości podostrym zapaleniu tarczycy) oprócz TSH powinny zbadać hormony FT3 i FT4. 
• CRP – badanie umożliwia wykrycie bezobjawowego stanu zapalnego.
• Ferrytyna – pozwala na ocenę rezerwy żelaza w organizmie. Badanie jest niezbędne w profilaktyce anemii. 
• Kreatynina – badanie jej poziomu jest niezbędne w profilaktyce cukrzycy ciążowej. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia

1. M. Wojaczek, Kształtowanie się zmian i percepcja poczętego dziecka w poszczególnych etapach ciąży, „Pielęgniarstwo Zdrowie Publiczne” 2012, t. 1, nr 2, s. 73–77.
2. S. Mrzygłód, Wpływ odżywiania matki na rozwój płodu, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2007, nr 88 (4), s. 402–407.

Oceń artykuł