Jadłowstręt u dzieci i niemowlaków to powszechny problem, z którym boryka się wielu rodziców, którzy martwią się o ich prawidłowy rozwój. Na szczęście brak apetytu u dzieci jest w większości przypadków zjawiskiem przejściowym. Co zrobić, aby zachęcić dziecko do jedzenia? Kiedy warto wykonać dodatkowe badania?
Brak apetytu u dziecka – przyczyny
Brak apetytu u dzieci jest niepokojący dla wielu rodziców. Młoda mama lub tata zaczynają martwić się, że maluch nie otrzymuje składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego rozwoju. W większości przypadków nie jest to zjawisko związane z niebezpieczną chorobą, jednakże jeśli utrzymuje się przez długi czas, a humor dziecka ulega nagłym zmianom, warto udać się do pediatry po poradę i skierowanie na dalszą diagnostykę.
Brak apetytu u dzieci pojawia się najczęściej między 2 a 5 rokiem życia. Jego przyczyna tkwi w fizjologii i może różnić się w zależności od wieku i etapu rozwoju. Wynika to z faktu, że niemowlę w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia podwaja swoją wagę urodzeniową, a w 12 miesiącu życia można odnotować potrojenie jego masy ciała w stosunku do wagi urodzenia. Po tym czasie zapotrzebowanie malucha na składniki odżywcze nieco spada, dlatego przyrost ciała zwalnia między 2 a 5 rokiem życia. Z tego względu apetyt dziecka słabnie i o ile nadal jest ono wesołe i aktywne, o tyle nie ma powodów do niepokoju.
Kolejny powód braku apetytu u dzieci tkwi w ich psychice. Dziecko zmuszane do jedzenia przez rodziców i dziadków czuje niechęć do nowych i nieznanych smaków. Nadmierne karmienie dzieci słodyczami lub słodkimi napojami również obniża ich apetyt na pełnowartościowe posiłki.
Innymi przyczynami braku apetytu u dzieci są:
- choroby i infekcje – trwająca lub rozwijająca się infekcja, anemia, obecność pasożytów w organizmie, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, cukrzyca, niedoczynność tarczycy i wiele innych chorób;
- psychika dziecka – zmuszanie do posiłków, przez co rozwija się niechęć do nowych smaków, stres w przedszkolu lub szkole, etap buntu;
- monotonna kuchnia – jedzenie posiłków powinno być wspólną zabawą, a dania na talerzu muszą być różnorodne i kolorowe; warto urozmaicać dziecku menu, aby pobudzić jego apetyt i żeby mogło poznawać nowe smaki;
- złe nawyki żywieniowe – jeśli cala rodzina je tłuste, niezdrowe potrawy, chipsy i słodycze, dziecko również sięga po słodkie i słone przekąski między posiłkami, nie zostawiając miejsca w żołądku na pełnowartościowy posiłek.
Jeśli jednak brak apetytu u dziecka jest długotrwały i niepokojący oraz zauważysz u niego wyraźny spadek wagi i zmianę humoru, udaj się do lekarza w celu wyeliminowania choroby. Pediatra skieruje na badanie morfologii krwi, moczu, analizę poziomu żelaza, ferrytyny, kwasu foliowego i witaminy B12. Może także skierować na badanie kału w celu wykrycia pasożytów lub USG jamy brzusznej.
Brak apetytu u noworodków i niemowląt
Brak apetytu u niemowląt i małych dzieci wywołuje w rodzicach duży niepokój. Jeśli matka ma problem z karmieniem piersią, warto udać się do certyfikowanego doradcy laktacyjnego, który pokaże prawidłowe techniki karmienia, a także doradzi, o co warto zadbać, aby zapewnić zarówno sobie, jak i dziecku komfort podczas posiłku.
Problem z łaknieniem u niemowląt pojawia się także podczas rozszerzania diety o nowe produkty. Początkowo dziecko niechętnie próbuje nowych smaków, dlatego warto dać mu trochę czasu, aby oswoiło się z nowymi pokarmami. Sytuacja komplikuje się, jeśli dziecko ząbkuje. W trakcie tego procesu dziąsła są opuchnięte, tkliwe i bardzo bolesne, dlatego maluch nie chce jeść.
Brak apetytu to nie jedyna dolegliwość towarzysząca ząbkowaniu. Dziecko staje się również bardzo płaczliwe i znużone. Zanim zęby przebiją się przez dziąsła, upłynie trochę czasu, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość. W trakcie ząbkowania warto podawać maluchom więcej płynów niż pokarmów stałych. Ważne też jest, aby produkty płynne były serwowane w nieco chłodniejszej temperaturze, aby ulżyć obolałym dziąsłom.
Brak apetytu u niemowlaka może się także pojawiać po szczepieniu. Towarzyszą mu także stan podgorączkowy, rozdrażnienie, płacz i zaczerwienienie w miejscu ukłucia. W tym przypadku brak apetytu utrzymuje się zwykle do 48 godzin po szczepieniu.
Brak apetytu u dziecka – kiedy udać się do lekarza?
W większości przypadków brak apetytu u dziecka nie powinien od razu niepokoić rodziców. Między 2 a 5 rokiem życia jest to zjawisko fizjologiczne, wynikające ze skoku rozwojowego lub buntu. Bywa jednak, że jadłowstręt wiąże się z poważniejszym problemem, a wówczas należy udać się z dzieckiem do pediatry.
Symptomy dające sygnał ostrzegawczy dla rodzica to:
- długotrwały, stały brak apetytu,
- nagły spadek masy ciała,
- ogólne osłabienie,
- zwiększone pragnienie,
- częste oddawanie moczu,
- senność i nagły spadek energii,
- osłabienie skóry i paznokci.
Nagła utrata apetytu świadczy również o rozwijającej się infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Jeśli spadek apetytu u dziecka bardzo Cię niepokoi, skontaktuj się z lekarzem pediatrą, który zleci odpowiednią diagnostykę.
Pamiętaj jednak, że jeśli Twoje dziecko nie chce jeść, należy zachować spokój i nie wolno zmuszać go do jedzenia. Jeśli poza brakiem apetytu nie zauważasz innych niepokojących objawów, daj dziecku czas i przestrzeń do zdecydowania, kiedy i ile przygotowanego pokarmu zje. Nie warto stosować syropów na pobudzanie apetytu lub zastępować posiłków słodyczami i przekąskami, ponieważ jest to prosta droga do problemów dziecka w przyszłości związanych z cukrzycą i otyłością.
Autor: Marta Skrzypek
Bibliografia
- C. Gonzales, Moje dziecko nie chce jeść, tłum. J. Maksymowicz-Hamann, Wydawnictwo Mamania, Warszawa, 2013.
- M. Janczak, Anemia z niedoboru żelaza u dzieci – o czym warto pamiętać, Nowa Pediatria, Warszawa, 2019.
- A. Kozioł-Kozakowska, B. Piórecka, Neofobia żywieniowa jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne, Pediatria, 2013.
