Co można jeść przy chorych nerkach?

Dieta na nerki jest bardzo ważna dla zdrowia i samopoczucia osoby cierpiącej z ich powodu. Początkowo trudno samodzielnie prawidłowo skomponować posiłki, dlatego nieoceniona może być pomoc dietetyka. Spożywanie dozwolonych produktów sprawi, że nerki będą pracowały lepiej, a dolegliwości nie będą tak uciążliwe, jak wcześniej. Brak stosowania odpowiednich zasad żywieniowych spowoduje nie tylko niedobory żywieniowe, ale także mogą pogłębić problemy związane z nerkami i ich pracą. Warto wiedzieć, co można jeść przy tym schorzeniu.

Dieta na nerki – ogólne zasady żywieniowe

Zadaniem diety nerkowej jest spowolnienie postępowania choroby i ochrona nerek przed ich dalszym niszczeniem. Dieta dla osób cierpiących na dolegliwości ze strony nerek powinna zapobiegać wytwarzaniu toksycznych produktów przemiany białkowej w organizmie. Ważną zasadą jest spożywanie odpowiedniej ilości kalorii w posiłkach. Jeśli masz nadwagę, w pierwszej kolejności należy zmniejszyć wagę ciała. Często niewydolność nerek jest następstwem różnych chorób, w tym cukrzycy czy właśnie nadwagi. Utrata masy ciała pozwala ustabilizować glikemię. Należy także uważać na to, aby waga nie była zbyt niska, ponieważ w chorobach nerek często dochodzi do niedożywienia. 

W diecie nerkowej należy spożywać regularne posiłki, najlepiej co 3-4 godziny, tak, aby nie dopuścić do uczucia głodu. Powinny być one spożywane powoli, a ich temperatura musi być wyważona: nie za ciepła i nie za zimna. Ostatni posiłek powinien być spożyty na dwie godziny przed snem, aby nie obciążać zbytnio żołądka na noc. Posiłki najlepiej przygotowywać, gotując na parze, grillując i dusząc bez dodatku tłuszczu. Zabronione jest smażenie potraw i przygotowywanie ich przy użyciu dużej ilości tłuszczu. Nie powinno się również spożywać zup, które są dodatkowo zabielane śmietaną, mlekiem, kefirem, wodą z mlekiem czy zasmażką. 

Co należy ograniczyć w diecie na nerki?

W diecie nerkowej należy ograniczyć spożywanie białka, które w wyniku metabolizowania wytwarza kreatyninę i mocznik. U osób zdrowych są one wydalane wraz z moczem. U osób z chorymi nerkami gromadzą się one w organizmie, powodując szereg dolegliwości. Zbyt duża ilość białka w diecie prowadzi do białkomoczu, a także do gromadzenia się fosforanów w organizmie. W diecie nerkowej należy ograniczyć spożywanie tłuszczów zwierzęcych. Należy je zamienić na roślinne, które są zdrowsze. 

W diecie należy ograniczyć spożywanie sodu, fosforu, potasu oraz białka, ponieważ to właśnie one są w dużej ilości wydalane przez nerki. U osób, które cierpią na choroby nerek, są one gromadzone w organizmie, co prowadzi do odwapnienia kości, a także pojawieniu się problemów sercowych i krążeniowych. 

Z czego należy zrezygnować w diecie?

Choroby nerek powodują utrudnione wydalanie wody z organizmu. Nadmiar wody powoduje powstawanie obrzęków, zwiększonego pragnienia, zatrzymywania wody, a to prowadzi do nadciśnienia tętniczego. Sól negatywnie wpływa na retencję wody, dlatego z diety należy wyeliminować produkty, które zawierają jej dużo. Należą do nich: żółte sery, przetwory mięsne, przetworzone jedzenie, kostki rosołowe, wędzone produkty, a także słone przekąski. Warto także zrezygnować z doprawiania potraw solą – zastąp ją aromatycznymi ziołami.

W sytuacji, gdy wydalanie moczu jest mniejsze, dochodzi do gromadzenia się potasu w organizmie. Jego zbyt duże stężenie prowadzi do zaburzeń pracy serca. Z diety warto usunąć produkty takie jak: kakao, czekolada, banany, strączki, orzechy włoskie, rodzynki, figi, awokado, pomidory czy ziemniaki, które zawierają w sobie dużo tego minerału. 

Jeśli nerki nie pracują prawidłowo, nie mogą wydalać fosforu z organizmu. Jego zbyt duże stężenie powoduje odwapnienie kości. Należy znacząco ograniczyć jego dostarczanie wraz z pożywieniem. Fosfor znajduje się w: podrobach, jajkach, śledziach, strączkach, grubych kaszach, brązowym ryżu czy otrębach pszennych.

W diecie należy ograniczyć także podaż płynów, po to aby nerki nie musiały ich wydalać. W związku z tym należy także ograniczyć spożycie zup, koktajli i smoothie. Osoby z niewydolnością nerek powinny również unikać spożywania alkoholu, a także napojów gazowanych. Dzienna ilość płynów powinna wynosić ok. 500 ml i należy w nią włączyć nie tylko wodę, ale także herbatę, kawę, zupy oraz wodę zawartą w warzywach i owocach.

Co należy jeść przy chorych nerkach?

W diecie na nerki stosuje się tłuszcze pochodzenia roślinnego. Dozwolone są: oliwa z oliwek, olej lniany, rzepakowy, a także masło i śmietana. Do przyprawiania potraw sprawdzą się: sok z cytryny, zielona pietruszka, koperek, majeranek, kolendra, tymianek, melisa, mięta, cynamon czy wanilia. W diecie dozwolone jest spożywanie prawie wszystkich warzyw i owoców, z nielicznymi wyjątkami, np. kukurydza, strączki, grzyby oraz czarne porzeczki. 

Istotne jest także spożywanie odpowiednich węglowodanów. Zalecane jest pszenne pieczywo, kasza manna, jasne pieczywo, bułki kajzerki, biały ryż, a także ziemniaki. Osoby cierpiące na choroby nerek mogą również spożywać desery, np. kisiel, galaretki owocowe, musy, biszkopty, ciasta z pszennej mąki, a także sałatki owocowe. 

Suplementacja witamin

Podczas profilaktyki, dieta przy niewydolności nerek powinna być uzupełniona odpowiednią suplementacją. Często dochodzi do niedoborów wapnia, a wraz z nim do zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej. Równie istotna jest suplementacja witaminy D, natomiast przed włączeniem odpowiednich suplementów warto wykonać badania mające na celu oznaczenie poziomu tej witaminy w organizmie. Dieta nerkowa jest tak skonstruowana, że może prowadzić do wystąpienia wielu niedoborów. Najczęściej są to niedobory witamin z grupy B, witaminy C, a także cynku. Przed rozpoczęciem uzupełniania ich – czy to z pożywieniem, czy w postaci suplementów – warto wykonać badania krwi. Należy przy tym uważać na przyjmowanie magnezu, ponieważ u osób z chorymi nerkami może występować jego zwiększone stężenie. 

Autor: Sylwia Brodniewska

Bibliografia

1. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Przewlekła niewydolność nerek, w: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014.
2. P. Dąbrowski, M. Olszanecka-Glinianowicz, J. Chudek, Żywienie w przewlekłej chorobie nerek, Endokrynologia [w:] “Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” tom 7, nr 4, 2011. 
3. S. Sogheib, Przewlekła choroba nerek. Leczenie dietą, Wydawnictwo Zwierciadło, Warszawa 2021. 

Oceń artykuł