Histamina – alergia. Co to jest? Jak się objawia?

Swędząca wysypka, kaszel, katar, kichanie, opuchnięte oczy – to tylko niektóre objawy uczulenia. Za te i wiele więcej innych nieprzyjemnych dolegliwości winę ponosi histamina – hormon, który odpowiada za rozwój reakcji alergicznych. Dowiedz się, jaki ma wpływ na Twój organizm i jak rozpoznać uczulenie.

Czym jest histamina?

Histamina to hormon, który znajduje się w ludzkim organizmie. Jest on przede wszystkim mediatorem w procesach alergicznych. Histamina uwalnia się pod wpływem określonych bodźców, mogą to być: uraz, skrajne temperatury, działanie drobnoustrojów, picie alkoholu bądź spożywanie niektórych pokarmów. Najczęściej jednak do uwalniania histaminy dochodzi w przypadku uczulenia. W ten sposób organizm daje Ci znać, że określone substancje zawarte w produkcie mogą być dla Ciebie szkodliwe. Alergia może mieć formę:

kontaktową,
wziewną,
pokarmową.

Jeśli zauważysz u siebie zmiany skórne, którym towarzyszy świąd i pieczenie po kontakcie z danym produktem, może to oznaczać alergię kontaktową. W przypadku alergii wziewnej objawy będą dotyczyły górnych dróg oddechowych – pojawić mogą się kaszel, katar, duszności i kichanie. Jeśli cierpisz z powodu alergii pokarmowej, możesz natomiast czuć dyskomfort trawienny w postaci bólu brzucha, nudności lub biegunki.

Do uwalniania histaminy u osób predysponowanych przyczynić może się spożycie niektórych pokarmów. Należą do nich m.in. produkty poddane fermentacji m.in. alkohol (np. czerwone wino), dojrzewające sery i wędliny, orzechy, czekolada, ananas, truskawki, szpinak i pomidory, ryby i owoce morza.

Objawy alergii

Wyrzut histaminy powodujący uczulenie może pojawić się bezpośrednio po kontakcie z alergenami. Alergia może być mylona jest z infekcjami bądź innymi chorobami. Poznać można ją po:

gwałtownych zmianach na skórze w postaci zaczerwienienia, wysypki, pokrzywki, pęcherzyków przypominających oparzenie,
dusznościach,
kaszlu,
katarze,
kichaniu,
świądzie nosa, gardła i oczu,
bólu głowy,
bólu brzucha,
nudnościach,
wymiotach,
biegunce.

Objawy różnią się od rodzaju alergii. Inne bowiem będą w przypadku alergii pokarmowej, wziewnej i kontaktowej. Zdarza się, że wyrzut histaminy występuje we wszystkich przypadkach, wówczas objawy mogą występować równorzędnie.

Jak widać, symptomy są bardzo różne i niespecyficzne, stąd też problemy z właściwą diagnozą. Im więcej histaminy zostanie uwolnionej przez komórki tuczne, tym dolegliwości będą bardziej dokuczliwe. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to stan bezpośrednio zagrażający Twojemu życiu i zdrowiu. Polega m.in. na nagłym obniżeniu ciśnienia, które powoduje utratę przytomności i obrzęku górnych dróg oddechowych, który uniemożliwia prawidłowe oddychanie. W przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego trzeba niezwłocznie podać adrenalinę.

Histamina – jak leczyć alergię?

Nie można całkowicie wyleczyć alergii, można ją jednak skutecznie leczyć i łagodzić jej objawy. Aby to zrobić, trzeba najpierw udać się do lekarza, który postawi właściwą diagnozę. W przypadku uczulenia problemem jest mnogość i różnorodność objawów, które mogą sugerować schorzenia w obrębie układu oddechowego, trawiennego bądź problemy skórne. Niezbędne w tym przypadku są wywiad lekarski i wykluczenie innych chorób.

Jest wiele rodzajów alergenów. Kluczowe jest określenie, na które z nich Twój organizm reaguje nagłym wyrzutem histaminy. W tym celu można wykonać zlecone przez lekarza testy alergiczne.

Gdy już będziesz wiedzieć jaka substancja w Twoim przypadku powoduje reakcję alergiczną, będziesz mógł walczyć z objawami. Przede wszystkim unikaj kontaktu z alergenem. Jeśli uczulenie występuje na tle pokarmowym, postaraj się wykluczyć dany produkt ze swojej diety. Gdy masz do czynienia z alergia kontaktową, usuń ze swojego otoczenia wszelkie przedmioty, które mogą powodować objawy. W przypadku alergii wziewnej unikaj przebywania w pomieszczeniach bądź innych miejscach, gdzie jest wysokie stężenie alergenu. Pamiętaj o częstym sprzątaniu, wietrzeniu mieszkania i praniu pościeli.

Pomocne w leczeniu reakcji alergicznych spowodowanych przez wyrzut histaminy są leki przeciwhistaminowe. Zapobiegają one nadmiernemu uwalnianiu się przez organizm tego hormonu. Niestety źle dobrane mogą powodować skutki uboczne w postaci senności, bólu głowy lub obniżonej aktywności psychofizycznej. Dotyczy to jednak głównie leków starszej generacji. Nowe powodują skutki uboczne zdecydowanie rzadziej. W aptece można znaleźć leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty.

Kluczowe w leczeniu nadwrażliwości na histaminę jest wprowadzenie diety antyhistaminowej. W tym celu należy zrezygnować z pieczywa drożdżowego, alkoholu, konserw rybnych, owoców morza, pomidorów, długo dojrzewających serów i wędlin. Możesz natomiast jeść twaróg, jajka, świeże warzywa i owoce, płatki owsiane, grillowane ryby, ryż lub indyka. Najlepiej skorzystać z porad dietetyka, który ułoży odpowiednio zbilansowaną dietę.

Jeśli objawy pojawiają się w postaci swędzących lub piekących zmian na skórze, można stosować maści sterydowe, które pozwolą pozbyć się dolegliwości. Można też postawić na domowe sposoby. Ukojenie przyniosą okłady z mleka, miodu lub plastrów zielonego ogórka. Najważniejszą zasadą jest jednak unikanie kontaktu z alergenem.

Autor: Agata Muchowska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela

Bibliografia:

A. Emeryk, Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego, Termedia, Poznań 2020.
S. Nesterenko, Histamina a niebezpieczne alergeny. Samodzielna diagnostyka i skuteczne zapobieganie ukrytej nietolerancji, Vital, Białystok 2019.
M. Stampfer, Alergie (R)ewolucyjne, Hartigrama, Warszawa 2020.
H. Steigenberger, Dieta antyhistaminowa, tłum. M. Kaczorowska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.