Krzywa cukrowa – na czym polega to badanie?

Krzywa cukrowa (poprawniej doustny test tolerancji glukozy OGTT) to element diagnostyki, potwierdzającej  lub wykluczającej  cukrzycę. Wykonanie  testu tolerancji  glukozy jest  bezwzględnie zalecane ciężarnym w 24-28 tyg. ciąży dla rozpoznania cukrzycy ciężarnych, czyli nietolerancji zdiagnozowanej po raz pierwszy w ciąży Sprawdź, na czym polega to badanie, jak się do niego przygotować i jak interpretować otrzymane wyniki.

Badanie krzywej cukrowej – jak wygląda i kiedy powinno się je wykonać?

Krzywa cukrowa, inaczej zwana krzywą glikemiczną lub testem obciążenia glukozą lub poprawniej doustnym testem tolerancji glukozy (OGTT) to badanie krwi, które sprawdza w wystandaryzowanych warunkach , czy organizm po obciążeniu glukozą, jest w stanie wytworzyć właściwy poziom insuliny. Badanie składa się z etapów. Po raz pierwszy glukoza oznaczana jest w próbce pobranej na czczo, po czym  badany otrzymuje do wypicie roztwór glukozy, w zależności od rodzaju testu,  w ilości 75 lub 50 gramów. Następnie, również w zależności od wskazań, glukoza oznaczana jest w kolejnych próbkach krwi pobieranych w okresach półgodzinnych lub godzinnych.  Uzyskane wyniki pozwalają na wykreślenie krzywych: trzypunktowej, czteropunktowe itd. lub dwupunktowej prostej.  Przed badaniem należy utrzymywać zwykłą, mieszaną dietę i zachowywać zwykła aktywność fizyczną. Na 12 godzin przed wykonaniem badania należy unikać palenia, picia kawy, herbaty i alkoholu. Lekarz powinien zadecydować o odstawieniu określonych leków.

W trakcie trwania badania należy pozostawać w spoczynku. Nie wolno  jeść i palić papierosów.

Kiedy trzeba wykonać badanie krzywej cukrowej? Lekarz prowadzący może skierować pacjenta na doustny test obciążenia glukozą, jeśli wcześniejsza diagnostyka wskazała podwyższony poziom cukru we krwi lub gdy podejrzewa reaktywną hipoglikemię, czyli tzw. niedocukrzenie po posiłku.

Wykonanie testu tolerancji glukozy jest obligatoryjne w przypadku kobiet ciężarnych na przełomie II i III trymestru ciąży. Niekiedy zalecane jest u osób z podejrzeniem zespołu metabolicznego (nadwaga, nadciśnienie, podniesione stężenie glukozy po posiłku).

Krzywa cukrowa w ciąży

Krzywa cukrowa w ciąży to badanie, które obowiązkowo muszą wykonać przyszłe mamy między 24. a 28. tygodniem ciąży, nawet jeśli nigdy wcześniej nie miały podwyższonego poziomu cukru we krwi. W czasie ciąży każda kobieta narażona jest na cukrzycę ciążową – niebezpieczną nie tylko dla zdrowia matki, ale także dziecka.

Dodatkowe czynniki, które mogą zwiększać ryzyko pojawienia się cukrzycy ciążowej, to m.in.:

• wiek powyżej 35 r.ż.,
• otyłość,
• palenie tytoniu,
• PCOS – zespół policystycznych jajników
• makrosomia płodu,
• nadciśnienie,
• cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży,
• cukrzyca typu II w rodzinie,
• urodzenie dziecka ważącego powyżej 4 kg.

Badanie pozwala szybko wykryć odchylenia od normy i zapobiec rozwinięciu się cukrzycy typu II. Nieleczona choroba może doprowadzić do poważnych dolegliwości ze strony układu moczowego, odmiedniczkowego zapalenia nerek, wielowodzia oraz wielu innych problemów zdrowotnych u matki. Z kolei u dziecka mogą rozwinąć się różnego rodzaju wady wrodzone, upośledzenie umysłowe, czy hipotrofia.

Krzywa cukrowa – normy

Tak, jak w przypadku innych badań, widełki wyników uznawanych za prawidłowe, ma również krzywa cukrowa. Normy dla kobiet w ciąży są nieco inne, niż dla pozostałych pacjentów. Dla przyszłych mam wyglądają one następująco:

• Poziom glukozy na czczo: 92 – 125 mg/dl
• Po 60 minutach: ≥ 180 mg/dl
• Po 120 minutach: 153 – 199 mg/dl

Jeśli choć jeden z wyników jest nieprawidłowy, może świadczyć o pojawieniu się cukrzycy ciążowej.

U pacjentów badanych pod kątem cukrzycy, ważne są wyniki próbek krwi pobranych po upływie 120 minut od spożycia roztworu glukozy:

• <140 mg/dl informuje o właściwej tolerancji glukozy przez organizm
• 140 – 199 mg/dl oznacza niewłaściwą tolerancję glukozy
• ≥200 mg/dl świadczy o cukrzycy

Interpretacji wyników dokonuje wyłącznie lekarz. Wszystkie wyniki należy skonsultować z lekarzem prowadzącym, by zaplanował dalsze etapy diagnostyki, zlecając wykonanie niezbędnych badań oraz wdrożył odpowiednie leczenie.

Krzywa cukrowa – najważniejsze informacje

Na liście badań refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia znajduje się również krzywa cukrowa. Cena badania, jeśli wykonujesz je prywatnie, waha się od 15 do 30 zł, w zależności od zakresu – niższa cena obowiązuje w przypadku dwupomiarowego pobrania krwi. Pamiętaj, że w niektórych laboratoriach niezbędne jest skierowanie od lekarza, nawet jeżeli chcesz wykonać badanie odpłatnie. W przypadku podejrzenia cukrzycy, może być niebezpieczne przyjęcie tak dużej ilości glukozy, jakiej wymaga krzywa cukrowa. Wyniki każdego badania, w tym doustnego testu tolerancji glukozy, zawsze należy intepretować w kontekście stanu klinicznego i wyników innych badań laboratoryjnych.

Dbając o prawidłowy poziom glukozy we krwi należy zachowywać prawidłową dietę i utrzymywać  odpowiednią aktywność fizyczną.

Bibliografia:

• Otto-Buczkowska E.: Pociążowe zaburzenia metabolizmu glukozy., Borgis – Medycyna Rodzinna, R. 2014, nr 1, s.23 – 26.
• Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Praktyczna 2017, tom 3, supl. A.