Plamy na języku – na co mogą wskazywać?

Plamy na języku mogą mieć różne kolory. Najczęściej są objawem aktywnych infekcji lub chorób błony śluzowej jamy ustnej. Zmiany mogą być bezbolesne, powodować pieczenie lub tępy ból. Co sprzyja powstawaniu plam na języku? Co zrobić w przypadku ich wystąpienia?

Przyczyny powstawania plam na języku 

Język jest narządem, którego wygląd może nam dużo powiedzieć o stanie zdrowia. Pojawiające się na nim zmiany nie zawsze wskazują na aktywne infekcje jamy ustnej, ale mogą być nawet jedynym lub pierwszym objawem rozwijających się w organizmie chorób ogólnych, m.in.: cukrzycy, chorób żołądkowo-przełykowych (np. refluksu, który powoduje cofanie kwaśnej treści żołądka, co może sprzyjać powstawaniu plam), chorób jelit (np. Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego). Plamy na języku powstają też na skutek przyjmowania niektórych leków, szczególnie tych prowadzących do zaburzeń równowagi mikrobiologicznej jamy ustnej. Są również objawem niedoborów składników odżywczych, m.in. witamin A, E i z grupy B, żelaza, cynku. Substancje te są niezbędne do prawidłowego cyklu rozwoju komórek nabłonkowych, wyściełających język. Utrzymujący się niedobór prowadzi więc do niedokrwistości, co sprzyja powstawaniu plam i nadżerek. 

Kolory plam na języku 

• Białe plamy na języku – mogą wskazywać na grzybicę lub tzw. język geograficzny – zapalenie języka o łagodnej postaci. W jego przebiegu na powierzchni języka rozwijają się rumień lub czerwono-białe plamy na części grzbietowej i po bokach. Zmiany mogą zmieniać kształt i intensywność. Czynniki sprzyjające rozwojowi języka geograficznego nie są do końca jasne. Wskazuje się prawdopodobne, które mogą predysponować do powstawania zmian. Są to m.in.: silny stres, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, zaburzenia hormonalne, ciąża, niedobory pokarmowe, cukrzyca, celiakia, zespół Reitera, zespół Downa, alergia, atopowe zapalenie skóry (AZS), łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS), łuszczyca, palenie papierosów. 
• Czerwone plamy na języku (z białym nalotem) – najczęściej wskazują na afty, pleśniawki lub infekcje wirusowe. Rozwojowi patogenów sprzyjają zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej jamy ustnej i obniżona odporność organizmu. Najczęściej dochodzi do nich na skutek terapii antybiotykami lub glikokortykosteroidami. Wśród pozostałych przyczyn infekcji wirusowych języka wskazuje się na: brak higieny jamy ustnej, próchnicę zębów, kamień nazębny, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, resztkową dietę. 
• Żółte lub zielone plamy na języku – najczęściej powstają na skutek braku lub nieprawidłowej higieny jamy ustnej (nieszczotkowania języka). Mogą być również objawem choroby żołądka.

Diagnostyka i leczenie plam na języku

Zlokalizowane na języku zmiany mogą mieć różne podłoże i wskazywać na niegroźne infekcje, wady rozwojowe, choroby błon śluzowych lub być objawem schorzeń ogólnych organizmu. Różnorodność etiologii uniemożliwia więc przeprowadzenie diagnostyki opartej jedynie na obrazie języka. W rozpoznaniu brane są pod uwagę również inne objawy, jak: zaburzenia czucia lub smaku, przewlekłe pieczenie języka, tępy ból podczas jedzenia lub mówienia, drętwienie, uczucie ciała obcego. W przypadku chorób ogólnych następstwem zmian na języku są dolegliwości lokalizujące się na skórze ciała pod postacią atopii, łojotokowego zapalenia, łuszczycy, alergii. W celu postawienia diagnozy i rozpoznania zmian konieczne jest pobranie wymazu, wykonanie biopsji i badań krwi. Leczenie jest bardzo zróżnicowane i zależy od wyników diagnostyki. Najczęściej stosowane w terapii są środki przeciwgrzybicze, których wysoką skuteczność odnotowuje się zwykle w łagodnych zmianach i infekcjach. 

Ziołolecznictwo w leczeniu plam na języku

W leczeniu łagodnych schorzeń jamy ustnej pomocne są zioła. Mogą być stosowane w formie płukanek lub okładów. 

Po jakie zioła warto sięgać w aktywnych infekcjach jamy ustnej? Należą do nich m.in.:

• Szałwia lekarska – jest bogatym źródłem witamin A, B, C, PP, flawonoidów, garbników, kwasów organicznych. Ziele wykazuje silne działanie antybakteryjne i ściągające. Szałwia jest pomocna w leczeniu aft, ropnego zapalenia dziąseł, stanów zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, języka i gardła. Napar z szałwii warto stosować w formie płukanek i okładów. 
• Tymianek – jest źródłem bakteriobójczego olejku eterycznego, dostarcza również cennych flawonoidów, saponin i składników mineralnych, wspomagających regenerację tkanek. Napar z tymianku zalecany jest do stosowania w formie płukanki. 
• Rumianek pospolity – zawiera związki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Napar z rumianku należy stosować w formie okładów.
• Mięta pieprzowa – zawiera silne substancje bakteriobójcze i przeciwbólowe (rutynę, apigeninę, kwas ursulowy, oleanowy i askorbinowy). Napar z mięty można stosować jako płukankę lub okład.
• Goździki – od wieków używane w tradycyjnej medycynie indyjskiej i chińskiej. Zawarty w nich olejek eteryczny ma działanie znieczulające i antybakteryjne. Napar z goździków warto stosować w formie płukanki. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia

1. P. Zalewska, M. Radwan-Oczko, Zmiany fizjologiczne i patologiczne na języku – rola czynników endo- i egzogennych, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2021, t. 27, nr 4(4).
2. D. Jałoza, M. Kamińska-Jałoza, Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, „Herbalism” 2015, nr 1(1).

Oceń artykuł