Żylaki w ciąży - czy można im zapobiec?

Żylaki to problem, który dotyka wiele kobiet w ciąży. Powstawaniu zmian sprzyjają różne czynniki zachodzące w organizmie, a w szczególności w układzie żylnym. Bardzo duże znaczenie mają też czynniki genetyczne i styl życia przyszłej mamy. Żylakom można jednak zapobiegać. Podstawą profilaktyki jest regularna aktywność fizyczna.

Czynniki rozwoju żylaków w ciąży

Ciąża jest okresem ogromnych zmian w organizmie kobiety. Dochodzi wówczas do zaburzenia funkcjonowania wielu układów, a przede wszystkim żylnego. Zwiększa się objętość krwi, pod której naporem osłabieniu ulegają ściany żył i naczyń krwionośnych. Zmianie ulega również skład osocza, co skutkuje m.in. zaburzeniem procesów krzepnięcia krwi. Powiększająca się stopniowo macica zaczyna uciskać żyłę główną dolną i żyły biodrowe, zwiększając w nich ciśnienie.

Chociaż bardzo duży wpływ na pojawienie się zmian mają uwarunkowania genetyczne, to kluczowy w powstawaniu żylaków jest siedzący tryb życia. W przypadku kobiety niepodejmującej żadnej aktywności fizycznej zachodzące w organizmie zmiany są bardziej dotkliwe i obarczone ryzykiem powikłań (m.in. w postaci żylaków). Brak aktywności sprzyja przede wszystkim przeciążeniu żył, których funkcjonalność zaczyna się stopniowo pogarszać. Szczególnie negatywny wpływ na układ żylny kobiety w ciąży ma nadwaga lub otyłość. Dochodzi wówczas do zaburzenia pracy całego układu sercowo-naczyniowego, dla którego ciąża staje się dodatkowym obciążeniem.

Do innych czynników sprzyjających rozwojowi żylaków zalicza się m.in. pracę wymuszającą długotrwałą pozycję stojącą lub siedzącą, krótką przerwę pomiędzy ciążami. Na rozwój żylaków narażone są również kobiety, które przed ciążą przyjmowały antykoncepcję hormonalną, a także pacjentki chorujące na schorzenia przewlekłe, m.in. na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby zapalne jelit i choroby autoimmunologiczne.

Objawy żylaków w ciąży

Zapowiedzią powstawania żylaków jest pojawienie się na powierzchni skóry tzw. pajączków. Z czasem może dojść miejscowa opuchlizna i uczucie ciężkich nóg. Widoczna sieć naczyń krwionośnych zaczyna się wybrzuszać, przybierając kolor ciemnofioletowy lub granatowy. W zaawansowanym stadium pacjentka zgłasza świąd skóry, a nawet miejscowy ból. Objawy te są sygnałem do podjęcia konsultacji lekarskiej i zmiany trybu życia. Bagatelizowane, mogą prowadzić do powstawania zaawansowanych zmian żylakowych, a nawet do ich powikłań, np. owrzodzenia.

Profilaktyka żylaków w ciąży

Zapobieganie rozwojowi żylaków w ciąży jest możliwe. Bardzo ważne okazuje się jednak kompleksowe wprowadzenie zdrowych nawyków w styl życia. Wybiórczość zmian nie przyniesie efektów, tym bardziej jeśli kobieta boryka się z nadwagą lub w jej rodzinie występuje choroba żylakowa. O zmianę nawyków powinny również postarać się pacjentki, które przed ciążą zauważyły na nogach nawet małe, pojedyncze, czerwone pajączki. Zmiany te świadczą o predyspozycji do rozwoju żylaków.

Jak skutecznie zapobiegać żylakom w ciąży?

Często zmieniaj pozycję i unikaj długotrwałego stania.
Zadbaj o wygodne buty, które nie będą zaburzać krążenia w stopach. Jeśli nie chcesz rezygnować z obcasów nawet w ciąży, noś je tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Nie zakładaj nogi na nogę podczas siadania.
Jeśli masz problem z krążeniem w nogach, codziennie rano na kilka godzin zakładaj pończochy uciskowe.
Zrezygnuj z bardzo obcisłych dżinsów, które zaburzają prawidłowe krążenie w nogach.
Regularnie kontroluj wagę. Jedzenie za dwoje to szkodliwy mit.
Pamiętaj o suplementacji witaminy C, która usprawnia krążenie w naczyniach krwionośnych i poprawia elastyczność ścian żył.
Unikaj zbyt gorących i długich kąpieli. Korzystny wpływ na układ żylny w nogach ma chłodny prysznic.
Jeśli masz problem z obrzękami, skorzystaj z masażu drenującego.
Ogranicz spożywanie soli, która sprzyja obrzękom.

Aktywność fizyczna kobiety w ciąży

Regularna aktywność fizyczna w ciąży jest podstawowym i najbardziej skutecznym sposobem zapobiegania rozwojowi żylaków. Ruch korzystnie wpływa na wszystkie układy w organizmie, wspierając zachodzące w nich procesy fizjologiczne. Usprawnia krążenie krwi, dotlenia tkanki i płód, działa przeciwbólowo i wzmacniająco. Kobiety uprawiające w ciąży aktywność nie tylko lżej przechodzą poród naturalny, ale też wymagają znacznie krótszej regeneracji poporodowej (również po cięciu cesarskim). Podejmowana w trakcie ciąży aktywność pomaga kontrolować wagę, zapobiega obrzękom, a usprawniając przepływ krwi, zapobiega żylakom i zakrzepom. Należy pamiętać, by intensywność i rodzaj aktywności były dopasowane do trymestru ciąży i kondycji kobiety. Przyszłym mamom szczególnie zalecane są: aerobik w wodzie, nordic walking, marsze, jazda na rowerze, gimnastyka, joga.

Autor: Emilia Kruszewska