Jaki jest wpływ aktywności fizycznej na zdrowie?

Regularna aktywność fizyczna pomaga chronić przed chorobami serca, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu 2 i nowotworami. Jest zalecana zarówno dzieciom i młodzieży, jak i dorosłym. Aktywność ruchowa ma pozytywny wpływ na zdrowie człowieka, w tym także psychiczne. Poprawia samopoczucie i może wspomagać leczenie chorób przewlekłych. Dowiedz się więcej o tym, jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie.

Aktywność fizyczna i jej wpływ na zdrowie

Regularna aktywność fizyczna ma kluczowe znaczenie w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych. Należą do nich np. niektóre zaburzenia pracy serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nowotwory i otyłość. Dotykają one przede wszystkim ludzi, którzy żyją w krajach wysoko rozwiniętych i mogą być przyczyną prawie trzech czwartych zgonów na całym świecie. Bardzo duże znaczenie dla rozwoju takich zaburzeń ma nieprawidłowy styl życia, zwłaszcza mała aktywność fizyczna i niewłaściwa dieta. Nieodpowiednie nawyki mogą dotyczyć zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Zwykle mniej aktywne są dziewczęta i kobiety oraz osoby o niższym statusie ekonomicznym. Dużym problemem okazuje się także mała świadomość na temat korzystnego wpływu właściwego odżywiania się i aktywności fizycznej na zdrowie człowieka.

Wpływ aktywności fizycznej na układ sercowo-naczyniowy

Systematyczna aktywność ruchowa ma pozytywny wpływ na serce oraz naczynia krwionośne i jest zalecana dla większości pacjentów. Nie można jednak zapominać, że szczególnie intensywny wysiłek może się stać przyczyną powikłań zdrowotnych. Z tego powodu specjalista powinien pomóc ustalić rodzaj i długość treningu oraz monitorować stan zdrowia chorego podczas leczenia.

Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu i leczeniu chorób układu krążenia. Zmiana stylu życia pozwala ograniczyć większość czynników ryzyka, na przykład:

obniża ciśnienie tętnicze,
poprawia profil lipidowy we krwi, m.in. podwyższa stężenie lipoprotein HDL, czyli tzw. „dobrego cholesterolu”,
pomaga leczyć otyłość i zmniejszać masę ciała,
poprawia tolerancję glukozy,
ma korzystny wpływ na funkcjonowanie śródbłonka naczyń krwionośnych, dzięki czemu chroni przed niekontrolowanym rozpadem płytki miażdżycowej,
hamuje procesy zapalne,
moduluje układ krzepnięcia krwi,
zmniejsza spoczynkową i wysiłkową częstość akcji serca,
poprawia kurczliwość mięśnia sercowego.

Aktywność ruchowa stanowi także istotny element diagnostyki w kardiologii. Ćwiczenia odgrywają szczególną rolę podczas prób wysiłkowych. Są to badania, które m.in. pozwalają ocenić wydolność krążeniowo-oddechową organizmu.

Wpływ aktywności fizycznej na organizm

Regularna i odpowiednia aktywność ruchowa korzystnie wpływa na przebieg leczenia także innych chorób przewlekłych, takich jak:.

zaburzenia pracy układu oddechowego, np. przewlekła obturacyjna choroba płuc czy astma oskrzelowa,
problemy narządu ruchu, czyli mięśni, stawów i kości, np. osteoarthritis, osteoporoza, fibromialgia, zespół przewlekłego zmęczenia,
nowotwory.

Aktywność fizyczna może również poprawiać samopoczucie i łagodzić lęk. Odpowiedni trening pomaga utrzymać zdrową wagę i zadbać o sylwetkę, ale przede wszystkim pozwala skupić się na potrzebach organizmu. Aktywność ruchowa może także poprawiać sen i koncentrację oraz procesy myślenia i uczenia się. Jeżeli jednak zauważysz u siebie długotrwałe obniżenie nastroju, zgłoś się do lekarza. Specjalista pomoże Ci zrozumieć problem i zaproponuje skuteczne leczenie.

Jak wprowadzić aktywność fizyczną do codziennej rutyny?

Systematyczna i odpowiednia aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na organizm człowieka. Ma działanie ochronne i zapobiega rozwojowi wielu chorób, a także jest istotną częścią ich leczenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby dorośli przeznaczali co najmniej 150–300 minut w tygodniu na aerobową aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności. Wysiłek aerobowy, czyli wytrzymałościowy, polega na tym, by trenujący przez dłuższy czas utrzymywał rytmiczną aktywność ruchową dużych grup mięśni. Do tego typu wysiłku należą np. bieganie, szybkie chodzenie, skakanie na skakance oraz pływanie.

Jeżeli wybierasz intensywny trening aerobowy, zarezerwuj na niego co najmniej 75–150 minut w tygodniu. Dodatkowo dołącz do swoich aktywności ćwiczenia, które wzmacniają narząd ruchu – angażują mięśnie ciała do pracy po obciążeniu siłą lub ciężarem. Mają one za zadanie rozwinąć konkretne grupy mięśniowe. Aktywności wzmacniające mięśnie obejmują treningi z użyciem elastycznych taśm lub ciężaru własnego ciała jako obciążenia, np. podczas wspinaczki na ściance lub wykonywania pompek. Zaplanuj umiarkowany lub intensywny trening 2 razy w tygodniu i zadbaj, by obejmował wszystkie główne grupy mięśni.

Wpływ aktywności fizycznej na zdrowie dzieci i młodzieży

Niewłaściwy styl życia, np. nieodpowiedni sposób odżywiania czy mała ilość ruchu, może mieć poważne konsekwencje zdrowotne dla dzieci i młodzieży, m.in.:

zwiększa ryzyko otyłości, chorób układu krążenia i zaburzeń metabolicznych,
zmniejsza wydolność organizmu,
wiąże się z obniżonym samopoczuciem oraz pogorszeniem koncentracji i relacji społecznych,
skraca czas snu.

Zadbaj, aby twoje dziecko w ciągu tygodnia przeznaczyło każdego dnia co najmniej 60 minut na ulubiony rodzaj aktywności fizycznej. Zasugeruj mu, aby były to ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej lub dużej intensywności. Zadbajcie także o aktywności, które będą wzmacniać mięśnie i kości.

Przede wszystkim jednak postarajcie się wprowadzić zdrowe nawyki do codziennego życia całej rodziny. Zadbajcie wspólnie, aby sport był ciekawym sposobem na odpoczynek i spędzanie wolnego czasu. Zachęć także swoje dziecko do wybrania ulubionej aktywności fizycznej. Zadbaj jednak, by była ona odpowiednia dla jego wieku i umiejętności.

Autor: Monika Nowakowska

Bibliografia:

Physical Activity Guidelines, https://health.gov/our-work/nutrition-physical-activity/physical-activity-guidelines/current-guidelines, dostęp: 23.04.2022 r.
R. Główczyńska, Rola aktywności fizycznej w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, „Choroby Serca i Naczyń”, 2017, t. 14, nr 2.
T. Makowiec-Dąbrowska, Wpływ aktywności fizycznej w pracy i życiu codziennym na układ krążenia, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2012, t. 6, nr 3, s. 130–138.
Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia: omówienie, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/341120/WHO-EURO-2021-1204-40953-58211-pol.pdf, dostęp: 24.04.2022 r.