Łupież pstry – przyczyny, objawy i diagnostyka

Choć łupież to choroba kojarzona głównie z nieestetycznie wyglądającym białym pyłkiem na włosach i skalpie, to łupież pstry dotyczy całego ciała i niesie za sobą dużo bardziej nieprzyjemne dolegliwości. Sprawdź, jakie czynniki powodują rozwój choroby i które badania pomogą ją zdiagnozować, by jak najszybciej rozpocząć leczenie.

Co to jest łupież pstry?

Łupież pstry to choroba o podłożu grzybiczym − wywołują ją grzyby z gatunku Malassezia furfur. Co ciekawe, drobnoustroje te na co dzień żyją na skórze człowieka, nie powodując żadnych dolegliwości. Odżywiają się martwym naskórkiem oraz sebum (łojem skórnym) i razem z wieloma innymi gatunkami tworzą mikroflorę skóry. Gdy dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu naturalnej odporności organizmu lub nagle zwiększa się produkcja sebum, grzyby szybciej się namnażają i zmieniają swoją formę − z łagodnej na bardziej agresywną.

Rozwojowi choroby sprzyja wysoka temperatura otoczenia oraz duża wilgotność powietrza, dlatego najwięcej zachorowań notuje się w strefach tropikalnych, gdzie łupież pstry dotyka ok. 40% populacji. Według statystyk, dane dotyczące Europy wskazują, że łupież pstry dotyka 1-4% populacji. W chłodnej Szwecji częstość osiąga 1%, podczas gdy w ciepłych Włoszech 3,7%.

Jak wygląda? Na ciele, zwłaszcza w okolicach szyi, ramion, dekoltu, klatki piersiowej oraz brzucha pojawiają się żółto-brązowe łuszczące się plamy, które mocno swędzą. Wiele osób zmagających się z tą chorobą, zauważyło również łupież pstry na głowie − choć jest on podobny do zwykłego łupieżu, wymaga innego leczenia.

Łupież pstry − badania

Żeby zdiagnozować łupież pstry konieczna jest wizyta u dermatologa, który przeprowadza z pacjentem wywiad medyczny i dokładnie ogląda zmiany skórne, niekiedy wspomagając się indukującą fluorescencję lampą Wooda. Żeby rozwiać wszelkie wątpliwości, lekarz zaleca choremu wykonanie badania mykologicznego zeskrobiny pobranej z obszaru dotkniętego chorobą. Dzięki ocenie pobranej próbki i późniejszej hodowli grzybów można zidentyfikować gatunki, które wywołują chorobę.

Dermatolog powie, jak przygotować się do badania i określi, z jakiej części ciała najlepiej będzie pobrać materiał. Analiza tego typu to dla lekarza cenna wskazówka jak leczyć łupież pstry na skórze konkretnego pacjenta.

Łupież pstry − objawy dermatozy

Jakie jeszcze części ciała atakuje łupież? Objawy dermatozy u niektórych chorych można zaobserwować także poza rejonami dekoltu, klatki piersiowej i brzucha. Zdarza się, że dotykają również skóry na plecach, karku, w pachwinach, a nawet na twarzy oraz skalpie. Plamy mają nieregularny kształt, zlewają się ze sobą i charakteryzują jasnymi, wyraźnymi krawędziami. Chorzy odczuwają w tych miejscach silny świąd, który może bardzo utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Po pewnym czasie, plamy zmieniają odcień na bardzo jasny, w niektórych przypadkach wręcz biały. Miejsca te nie opalają się i po pewnym czasie, mocno odróżniają się od zdrowych obszarów skóry. Dzieje się tak, ponieważ drożdżaki wytwarzają związki chemiczne (np. kwas azelainowy), które działając na melanocyty (komórki pigmentowe), prowadzą do depigmentacji skóry działaniu rozjaśniającym.

Warto wiedzieć, że łupież pstry sam w sobie nie powoduje stanów zapalnych naskórka, dlatego czasem chorzy chcą “przeczekać” chorobę, w nadziei że przejdzie sama. Nie jest to wskazane, ponieważ ta dermatoza ma charakter nawracający − powraca u 4 na 5 osób, które przynajmniej raz przechodziły łupież pstry.

Łupież pstry − przyczyny choroby

Jakie czynniki powodują łupież pstry? Przyczyny pierwotne są dwie – zbyt intensywna praca gruczołów łojowych i okresowe obniżenie odporności. Kiedy się na siebie nałożą, grzyby Malassezia furfur o charakterze komensali namnażają się, zmieniając swoją formę na agresywną − strzępkową.

Można się również zarazić przez przeniesienie grzybów w tej postaci na swoją skórę poprzez kontakt z naskórkiem lub przedmiotami osoby chorej − odzieżą, ręcznikiem, szczotką, itp. Do zakażeń dochodzi często w gabinetach kosmetycznych, salonach masażu, solariach, saunach oraz basenach. Co ciekawe, łupież pstry jest mniej zakaźny, niż grzybica stóp czy paznokci.

Nieleczony łupież − skutki

Nie warto podejmować próby „przeczekania” dermatozy, takiej jak łupież pstry. Leczenie należy rozpocząć od razu, gdy tylko dermatolog postawi diagnozę. Nieleczony łupież może rozprzestrzeniać się na kolejne partie ciała, powodując świąd oraz nieestetycznie wyglądające zmiany skórne. Jeśli dotknie także skalpu, przyczynia się do osłabienia i nadmiernego wypadania włosów. Z kolei silny świąd obniża jakość życia i u niektórych chorych może powodować nawet stany depresyjne, dlatego nie należy lekceważyć tej choroby.

Leczenie i zapobieganie nawrotom łupieżu

Dermatolog po rozpoznaniu choroby, i wyjaśnieniu jej przyczyn  wdraża  leczenie − miejscowe lub doustne. Najczęściej zmiany należy smarować maściami lub kremami o działaniu przeciwgrzybiczym − z klotrimazolem lub ketokonazolem. Do codziennej higieny skóry dermatolodzy polecają produkty z kwasem salicylowym, który hamuje rozwój grzybów. Po ustąpieniu objawów, należy dalej stosować te preparaty, by zapobiec nawrotom choroby.

Pamiętaj, by nie zwlekać z uzyskaniem diagnozy i rozpoczęciem leczenia. Badanie mykologiczne zeskrobiny naskórka możesz wykonać w wybranych laboratoriach Diagnostyki.

Bibliografia:

• Bielecki J., Jagielski T., Macura A., Rup E., Charakterystyka grzybów z rodzaju Malassezia. II. Aspekty kliniczne, Postępy mikrobiologii, 2013, t. 52, z.3, s.307 – 314.