Od momentu tłoczenia olej z pestek dyni zachowuje swoje właściwości jedynie przez 12 miesięcy. Wyróżnia go owocowo-orzechowy aromat i smak. Olej dyniowy stanowi bogactwo substancji czynnych i witamin. Pozytywnie wpływa na narząd wzroku, układ krwionośny, pokarmowy i moczowy. Wykazuje również działanie antynowotworowe. Jest polecany dla osób z nadciśnieniem.
Dobry olej z pestek dyni
Olej z pestek dyni powstaje w wyniku tłoczenia nasion. W zależności od odmiany i klimatu, w którym rośnie warzywo, olej ma barwę jasnozieloną z domieszką pomarańczowej lub ciemnozieloną z domieszką czerwieni. Różny jest także aromat oleju, który przybiera zapach owocowy lub orzechowy. Regiony o największej popularności dyni to: Austria, Słowenia, Chorwacja i Węgry.
Dobry olej z pestek dyni jest nieoczyszczony, nierafinowany i tłoczony na zimno według tradycyjnej receptury rozgniatania nasion. Wybierając tylko taki produkt, mamy pewność wysokiej jakości oleju, który zawiera aktywne związki biologiczne. Należy również zwrócić uwagę na termin tłoczenia. Olej z pestek dyni zachowuje swoją stabilność przez mniej więcej 12 miesięcy od daty wytworzenia. Po tym czasie traci wartości odżywcze. Po otwarciu należy go przechowywać w lodówce przez maksymalnie 3 miesiące. W nieoczyszczonym oleju na dnie butelki zbiera się mętny osad, dlatego przed użyciem produkt należy wstrząsnąć.
Skład oleju z pestek dyni
Otrzymywanie oleju w procesie tłoczenia na zimno pozwala wydobyć z nasion najcenniejsze związki aktywne i zachować ich właściwości. Aż w 94,5% olej z pestek dyni składa się z triacylogliceroli, z czego najwięcej jest kwasu linolowego. W składzie obecna jest również duża zawartość fitosteroli na poziomie 4 g/kg i skwalenu w ilości 89 mg/100 g. Olej dyniowy to także bogactwo tokoferoli (głównie witaminy E) na poziomie aż 418 mg/100 g oleju. W składzie oleju z prażonych nasion dyni znajduje się 71 mg/kg karotenoidów (zeaksantyny, beta-karotenu, kryptoksantyny i luteiny).
Właściwości zdrowotne oleju z pestek dyni
Bogata zawartość substancji odżywczych w oleju z pestek dyni sprawia, że produkt znajduje zastosowanie zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu wielu chorób. Głównym aktywnym składnikiem oleju są kwasy tłuszczowe. Jaki mają wpływ na organizm? Przede wszystkim:
- stabilizują ciśnienie;
- obniżają poziom złego cholesterolu i podnoszą stężenie dobrego;
- chronią przed powstawaniem zakrzepów w naczyniach wieńcowych, redukując tym samym ryzyko rozwoju miażdżycy;
- zmniejszają ryzyko rozwoju stanów patologicznych mięśnia sercowego;
- wspierają prawidłowe funkcjonowanie nerek;
- hamują wzrost komórek nowotworowych.
Olej z pestek dyni to również bogate źródło fitosteroli. Związki mają właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, antyoksydacyjne. Działają osłonowo na żołądek, szczególnie w przebiegu chorób wrzodowych. Fitosterole przeciwdziałają rozwojowi raka prostaty, jajników, okrężnicy. Zawarty w oleju kwas fenolowy neutralizuje aktywność wolnych rodników, odpowiedzialnych za rozwój nowotworów, chorób zapalnych, ale też starzenie się organizmu. Kwas fenolowy minimalizuje również ryzyko rozwoju cukrzycy i poprawia zdolności obronne organizmu poprzez stymulację produkcji przeciwciał IgG.
Olej z pestek dyni ma działanie oczyszczające. Wspomaga zachodzące w układzie trawiennym i moczowym procesy detoksykacji, w tym unieszkodliwiania pasożytów. Oczyszcza i regeneruje wątrobę, wspierając jej ochronę przed marskością i innymi chorobami wyniszczającymi narząd. Przeciwzapalne działanie oleju i zawartość cynku, selenu, żelaza i witaminy C sprawdza się w profilaktyce chorób układu oddechowego i do wzmacniania odporności. Zawarte w oleju barwniki karotenoidowe to skuteczne przeciwutleniacze, wspierające pracę mózgu, serca i narządu wzroku. Wykazują również działanie antynowotworowe.
Najsilniejszym antyoksydantem oleju z pestek dyni jest zawarty w dużych ilościach skwalen. To substancja niezbędna do budowania właściwej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Ponadto działa na szpik kostny, węzły chłonne i nadnercza, chroniąc je przed rozwojem stanów patologicznych.
Olej z pestek dyni a pielęgnacja skóry
Bogata zawartość składników odżywczych w oleju z pestek dyni sprawa, że produkt znalazł również zastosowanie w pielęgnacji skóry. Witamina E, powszechnie określana witaminą młodości, wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne. Sprawdzi się zarówno w profilaktyce przeciwzmarszczkowej, jak i w pielęgnacji skóry z widocznymi oznakami starzenia w celu spłycenia i zmniejszenia ich widoczności. Działanie witaminy E wzmacnia duża zawartość kwasu linolowego, który skutecznie spowalnia procesy starzenia, przyspiesza regenerację skóry i reguluje pracę gruczołów łojowych. Obecna w oleju witamina E zalecana jest również w pielęgnacji skóry borykającej się z rozstępami i cellulitem. Regularnie wcierany za pomocą intensywnego masażu olej z pestek dyni poprawia jędrność, elastyczność i napięcie skóry. Może być stosowany również jako baza domowego peelingu z solą morską, cukrem lub kawą. Zawarte w oleju kwasy tłuszczowe wspomagają procesy regeneracji skóry, chronią ją przed utratą wilgoci i poprawiają poziom nawilżenia. Działanie przeciwzapalne kwasów przyspiesza gojenie ran. Olej z pestek dyni ma również pozytywny wpływ na skórę głowy. Odżywiając ją w kwasy tłuszczowe, cynk, witaminę E, wzmacnia cebulki włosów i zapobiega ich nadmiernemu wypadaniu.
Zastosowanie oleju z pestek dyni w kuchni
Olej z pestek dyni może być spożywany tylko na zimno. Owocowo-orzechowy smak doskonale uzupełnia sałatki warzywne i owocowe. Wyczuwalny aromat i słodki posmak oleju sprawia, że nie potrzebuje doprawiania. Warto dodawać go do dipów lub sosów serwowanych na zimno. Wyjątkowy aromat oleju podkreśli również smak wypieków, szczególnie sernika i piernika. Osoby chcące spożywać olej w profilaktyce chorób wątroby, powinny wcześniej wykonać kontrolne badania krwi z oznaczeniem prób wątrobowych.
Przeciwwskazania do stosowania oleju z pestek dyni
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do spożywania oleju z pestek dyni jest alergia na warzywo lub nietolerancja pokarmowa. Zawarte w produkcie kwasy tłuszczowe omega, chociaż są bardzo zdrowe, to spożywane w nadmiarze mogą wykazywać działanie prozapalne. Dlatego zalecany jest umiar. Olej dodawany do sałatek i sosów nie jest szkodliwy i jak najbardziej warto włączyć go do diety. W przypadku spożywania oleju na czczo w profilaktyce zdrowotnej dopuszczalne jest przyjmowanie maksymalnie 3 łyżeczek przez 3 miesiące. Po tym czasie należy zrobić kilkumiesięczną przerwę.
Autor: Emilia Kruszewska
Bibliografia
- M. Wroniak, M. Kwiatkowska, K. Krygier, Charakterystyka wybranych olejów tłoczonych na zimno, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2006, 2(47), s. 46–58.
- A. Antoniewska i in., Olej z nasion dyni jako źródło cennych składników w diecie człowieka, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2017, 98(1), s. 17–22.
Dieta przy PCOS – co warto jeść, a czego lepiej unikać? Poprzedni wpis 